ตาม พ.ร.บ.ปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2545 กระทรวงมหาดไทยมีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับการบำบัดทุกข์ บำรุงสุข การรักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน การอำนวยความเป็นธรรมโดยกรมการปกครอง (ตามกฎกระทรวง) ดำเนินการเกี่ยวกับการรักษาความสงบเรียบร้อย สืบสวนสอบสวนคดีอาญาในหน้าที่พนักงานฝ่ายปกครอง และอำนวยความเป็นธรรมให้แก่ประชาชน ซึ่งส่วนการสอบสวนคดีอาญา (สสอ.) สำนักการสอบสวนเเละนิติการ มีภารกิจด้านการอำนวยการ กำกับดูแล เเละสนับสนุน เเละเป็นที่ปรึกษากฎหมายแก่พนักงานฝ่ายปกครองส่วนภูมิภาค ในการปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับการสืบสวนสอบสวนคดีอาญา ตามอำนาจหน้าที่ของพนักงานฝ่ายปกครอง

               นอกจากนี้บุคลากรของ สสอ. ยังต้องปฏิบัติหน้าที่พนักงานฝ่ายปกครองร่วมสอบสวนดำเนินคดีตามข้อบังคับกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยระเบียบการดำเนินคดีอาญา พ.ศ.2523 กรณีปลัดกระทรวงมหาดไทยควบคุมการสอบสวนคดีอาญา และแต่งตั้งพนักงานสอบสวนผู้รับผิดชอบ ตาม ข้อ 12.7 กรณีผู้ว่าราชการจังหวัด นายอำเภอ ปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอ ควบคุมการสอบสวนคดีอาญา ในฐานะหัวหน้าพนักงานสอบสวนผู้รับผิดชอบ และขอรับการสนับสนุนพนักงานสอบสวนฝ่ายปกครองจากกรมการปกครองร่วมสอบสวนดำเนินคดี ตามข้อ 12.4 12.5 เเละ 12.6 เเละนโยบายเกี่ยวกับกระทรวงมหาดไทยในการควบคุมคดีเกี่ยวกับป่าไม้เเละทรัพยากรของชาติเเละอื่น ๆ ตามหนังสือ มท.ด่วนมาก ที่ มท 0207/ว 981 ลว. 26 ก.ค.2532 หรือกรณีการสอบสวนคดีที่มีเหตุสำคัญหรือกรณีจำเป็น ผู้บังคับการตำรวจภูธรจังหวัดเสนอต่อผู้ว่าราชการจังหวัด สมควรให้พนักงานสอบสวนฝ่ายปกครองสอบสวนหรือร่วมในการสอบสวนคดีอาญา ตามข้อ 4.3 ผู้ว่าราชการจังหวัดอาจขอรับการสนับสนุนพนักงานสอบสวนฝ่ายปกครองจากกรมการปกครอง เพื่อให้ผู้ว่าราชการจังหวัดแต่งตั้งในกรณีดังกล่าวด้วยก็ได้ อีกทั้งการสอบสวนคดีตามข้อบังคับ ที่ 1/2509 เรื่อง ระเบียบการสอบสวนคดีอาญาในจังหวัดอื่น นอกจากจังหวัดพระนครเเละธนบุรี ข้อ 13 ยังมีผลใช้บังคับอยู่ในปัจจุบัน  การสอบสวนคดีที่ข้าราชการส่วนภูมิภาค ข้าราชการส่วนท้องถิ่น เทศมนตรี กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน สารวัตรกำนัน แพทย์ประจำตำบล เเละกรรมการบริหารส่วนตำบล ที่ต้องหาคดีอาญา เพราะได้กระทำการตามหน้าที่ หรืออ้างว่าได้กระทำการตามหน้าที่ ผู้ว่าราชการจังหวัดหรือนายอำเภอเห็นสมควร อาจขอรับการสนับสนุนพนักงานสอบสวนฝ่ายปกครองจากกรมการปกครอง เพื่อเเต่งตั้งให้เป็นพนักงานสอบสวนกรณีดังกล่าวก็ได้ ตลอดจนยังทำหน้าที่กำกับดูแล และให้คำปรึกษา แนะนำ การสอบสวนคดีอาญาตามข้อบังคับกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยระเบียบการสอบสวนคดีอาญาบางประเภทในจังหวัดอื่นนอกจากกรุงเทพมหานคร พ.ศ.2520 เเละข้อบังคับกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการเปรียบเทียบเเละการสอบสวนคดีละเมิดข้อบัญญัติท้องถิ่น พ.ศ.2547

                การปฏิบัติภารกิจอื่น ๆ ด้านการรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคมตามนโยบายของรัฐบาลที่มอบหมายให้กรมการปกครองเป็นหน่วยงานปฏิบัติหรือร่วมปฏิบัติ หรืองานอื่นที่ได้รับมอบหมาย อาทิ อำนวยการเเละติดตามแผน หรือมาตรการป้องกันเเละปราบปรามอาชญากรรม ยาเสพติด การค้ามนุษย์ การค้าประเวณีเเละโสเภณีเด็ก ประสานงานด้านการป้องกันเเละปราบปรามการบุกรุกป่าไม้ รวมทั้งการประสานงานด้านการอนุรักษ์ป่าไม้และทรัพยากรธรรมชาติ การติดตามคดีเกี่ยวกับการทุจริตบัตรประจำตัวประชาชนและทะเบียนราษฎร พิจารณาดำเนินการเกี่ยวกับการกระทำความผิดเกี่ยวกับ พ.ร.บ.อาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด เเละสิ่งเทียมอาวุธปืน พ.ศ.2490 พ.ร.บ.โรงเเรม พ.ศ.2547 พ.ร.บ.ควบคุมการเรี่ยไร พ.ศ.2487 เเละ พ.ร.บ.การพนัน พ.ศ.2478 ส่งเสริมการสอบสวนคดีอาญาของพนักงานฝ่ายปกครอง ตลอดจนเผยแพร่ความรู้และฝึกอบรมการสืบสวนสอบสวนคดีอาญาให้กับพนักงานฝ่ายปกครองส่วนภูมิภาค เเละพิจารณาความเห็นทางกฎหมายเกี่ยวกับการสอบสวนคดีอาญา เป็นต้น